مسجد جامع شوشتر ؛ منبری به قدمت تاریخ اسلام در ایران
مسجد جامع شوشتر ، یکی از مهم‌ترین مساجد ایران است. این مسجد که تاریخ آن به دوره صدر اسلام و دوره تاریخی مشخص عباسیان برمی‌گردد، قدیمی‌ترین منبر در میان مسجدهای ایران را داراست. ساخت مسجد جامع در زمان محمدابن‌حعفر متوکل عباسی«المعتزبالله المتوکل»(هم عصر امام حسن عسگری (ع)) در ۲۵۰ هجری قمری آغاز شد و در دوره «المسترشد بالله» ساخت مسجد به پایان آمد. از شروع ساخت تا پایان آن، دوره خلافت بین ۱۶ خلیفه گردید. در این میان هر کدام از خلفا اثراتی از خود در این مسجد به جا گذاشته‌اند. با مجله گردشگری همراه باشید
مسجدجامع شوشتر
معماری و ساخت طولانی مسجد جامع شوشتر
کتیبه‌های گچی و سنگی بهترین راه برای شناخت این آثار به جا مانده است. باید گفت که مسجد دارای کتیبه‌هایی بیشتری بوده‌است اما در تعمیرات دهه ۴۰، از بین رفتند. پس از پایان ساخت مسجد نام خلیفه اتمام کننده مسجد در سال ۴۴۵ هجری قمری بر بالای محراب داخلی مسجد به صورت گچبری حک شده‌است. در قسمت راست منبر هم نوشته‌های به کوفی از جنس تخته بریده شده است.
در این میان باید اشاره کرد که همانطور که متوجه شدید ساخت مسجد در حدود ۱۹۱ سال به طول انجامیده است. سبک ساخت این مسجد خراسانی است و این سبک یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های معماری مساجد ایران محسوب می‌شود. این مسجد در کنار مسجد جامع فهرج و مسجد و تاری‌خانه دامغان و مسجد جامع نائین در زمره چند مسجد قدیمی ساخته شده به این سبک است. در این سبک شبستانی است و ستون‌دار. در این مسجد در قسمت شمالی ۱۲ ردیف ستون و در جنوبش ۸ ستون، همگی به ارتفاع ۵ متر وجود دارند و قطر هر کدام چیزی در حدود ۱٫۵ متر است.
در سبک خراسانی الهاماتی مشخص از سبک معماری ساسانی در ساخت وحود دارد. برای نمونه می‌توان به قوس طاق‌ها و ایوان رفیع و خود شبستان مسجد اشاره کرد. شبستان اصلی مسجد، در قسمت جنوب بنا است. درشبستان منبر جوبی نفیس معروف قرار دارد و طبق کتیبه منصور ابو احارث، تاریخ ساخت آن ماه صفر سال ۴۴۵ هجری قمری است. در ساخت مسجد جامع شوشتر بیشتر از سنگ و آجر استفاده شده است. از قسمت‌های بسیار قدیمی مسجد، بخش دیوار جنوبی و قبله مسجد است که به خط کوفی و گل‌ها و گل‌برگ‌ها به زیبایی گچبری شده است.
ساختمان مناره مسجد متعلق به دوران چوپانیان است. مناره قبلاً در حدود ۲۶ متر بوده، اما با توجه به فرسایش و عوامل تاثیرگذار دیگر، حالا ۱۸ متر است.
سید عبدالله جزایری راجع به مناره مسجد جامع، در کتاب تذکره شوشتر اینطور می‌گوید: «و گویند منار با اصل مسجد ساخته نشده و بانی آن سلطان اویس ابن شیخ حسن یونانی است و اسم او به کتابه جلی بر سنگی که بالای در زیر گلدسته
دریاچه چورت ؛ فرزند زمین
شمال ایران پر است از دریاچه‌های زیبا و زندگی‌بخش. این دریاچه‌ها از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی سه استان شمالی هستند که گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می‌کنند. بعضی از دریاچه‌ها کاملا شناخته‌شده و معروف هستند و برخی دیگر را فقط طبیعت‌گردهای حرفه‌ای می‌شناسند. دریاچه‌هایی در دل جنگل‌های انبوه از دیده‌ها مخفی هستند و شاید این موضوع از جنبه‌ای امتیاز هم به شمار آید، چرا که ناشناخته بودن فضایی بکر و آرامش‌بخش را ایجاد می‌کند. یکی از این دریاچه‌های بسیار زیبا اما کمتر شناخته‌شده و بکر، دریاچه چورت است. با همراه شوید
دریاچه چورت
دریاچه‌ای در احاطه درختان سرسبز مثل حوض آبی که دورتادورش را سبز درخشان بی‌نهایتی فراگرفته. این دریاچه که نسبت به دریاچه‌های دیگر جوان محسوب می‌شود انقدر زیباست که هر گردشگری که یک بار به آن سفر کرده‌اند دوست دارند این سفر را بارها تکرار کنند. در این مطلبمجله گردشگری سفرزون میخواهیم از این دریاچه برایتان بگوییم، از موقعیت جغرافیایی‌اش، تفریحاتش، جاذبه‌هایش و هر نکته دیگری که برای سفر به آن نیاز دارید. اگر از علاقه‌مندان طبیعت‌گردی و سفر به جاهای بکر و خاص هستید.
چورت، دریاچه‌ای به قدمت هشتاد سال
دریاچه چورت که محلی‌ها آن را دریاچه میانشه هم می‌نامند، در نزدیکی روستای چورت از توابع شهرستان استان قرار دارد. این دریاچه حدود هشتاد سال پیش بر اثر رانش زمین به وجود آمد. در سال ۱۳۲۰ در این منطقه زلزله‌ای رخ داد که باعث و بسته شدن مسیر آب چشمه‌ای شد که در کنار دریاچه فعلی قرار دارد و این اتفاق دریاچه ۵/۲ هکتاری میانشه را به وجود آورد.
یکی از جذابیت‌های این دریاچه این است که هنگام کم شدن و پایین آمدن آب، درخت‌هایی که در گذشته نه چندان دور در این محل وجود داشتند از زیر آب بیرون آمده و منظره‌ای بسیار جذاب و دیدنی ایجاد کنند؛ منظره‌ای که در شاید در کمتر نقطه‌ای از ایران دیده باشید.
دریاچه در شکاف دره‌ای با شیب تند واقع شده که این موقعیت طبیعی بر زیبایی خاص دریاچه افزوده است. دریاچه به شکل بیضی است و دورتادورش را پوشش جنگلی بکر احاطه کرده و منظره‌ای جادویی خلق کرده است. عمق دریاچه چورت با توجه به فصل و میزان بارش‌های فصلی متغیر است.در هر فصلی از سال بالا و پایین رفتن آب دریاچه منظره بی‌نظیری را به وجود می‌آورد. این دریاچه به علت جوان بودن به لحاظ زمین‌شناسی آبزیان زیادی ندارد و ماهیانی که در آن وجود دارند را اهالی منطقه در دریاچه انداخته‌اند.
دریاچه چورت به طور دقیق در ۵۰ کیلومتری جنوب شهر ساری و در بخش چهار دانگه از توابع این بخش قرار دارد. بهترین مسیر برای رفتن به این دریاچه فوق‌العاده مسیر ساری-کیاسر است. بعد از طی حدود ۲۵ کیلومتر در این مسیر تابلوی روستای چورت را خواهید دید و پس از ۱۵ کیلومتر به روستا می‌رسید. دریاچه ادامه مطلب...
دیدنی های شهربابک ؛ گردشی در شهر تاریخ و فیروزه
«این شهر، از همه شهرهای کرمان اقدم است.» این را احمدعلی وزیری در کتاب جغرافیای کرمان آورده است. ساسانیان، و به خصوص بابک، این شهر را که پیش‌تر سمنکان نام داشته، و زادگاه پدرش ساسان موبد عشایر بوده، مرمت می‌کنند. سمنکان، که نام آن در شاهنامه هم آمده، در حمله اسکندرمقدونی ویران شده بود. اوج رونق شهر نیز در زمان بوده است. شهربابک، از همان ابتدای ساخت و شکل‌گیری تا اکنون، همیشه موقعیتی مهم داشته است. شهربابک به‌خاطر وجود معادن بزرگ مس و فیروزه، امروزه تبدیل به یک مرکز مهم صنعتی در کرمان شده است. به‌علاوه، شهربابک در مسیر ترانزیت تهران بندرعباس نیز هست که اهمیت آن را بیشتر می‌کند. شهربابک همجوار سه استان و نیز هست که دسترسی‌ای عالی به آن می‌دهد. اگر دوست دارید که سفری در زمان داشته باشید، از دوره‌های مختلف قاجار و صفوی گرفته تا نخستین سکونت‌گاه‌های بشر، به شهربابک سفر کنید. دیدنی‌های این شهر، پایان‌ناپذیرند. در این مطلب از مجله گردشگری با ما همسفر شوید. میخواهیم به گردشی کوتاه در دیدنی های شهربابکبرویم.
عمارت موسی‌خانی از دیدنی های شهربابک
بیاید از خود شهربابک شروع کنیم. یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی ایران، در یکی از محله‌های قدیمی شهربابک قرار دارد. این عمارت را موسی‌خان پسر شیخ‌الله ساخته است. عمارت موسی‌خانی با معماری بی‌نظیر و استفاده منحصربه‌فرد از تزئینات سیم سکه، از جمله دیدنی های شهربابک است.
عمارت موسی خانی
بنا در دو طبقه و سه ضلع شمالی، غربی، و جنوبی ساخته شده که در فصول مختلف استفاده می‌شده‌اند. نقوش کبوتر، سرو، گل و بوته، و نقشهای هندسی از جمله تزئینات سکه جبری اجرا شده در این عمارت است.تمامی چوب‌های به کار رفته در درها و پنجره‌ها و و ارسی‌ها از چوب گردو و ستون‌ها و حایل‌ها از چوب درخت توت ساخته شده‌اند. پس از حاج محمدعلی، هم دوره با سلطنت محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار، پسرش در شهربابک به حکومت رسید. او ۳۰ سال حکومت کرد. این خانه، در زمان او ساخته شد و اکنون در اختیار سازمان میراث فرهنگی است.
مسجد و حسینه شهر کهنه
در یکی از کوچه‌های قدیمی شهربابک، مسجد و حسینه شهر قرار دارد. کتاب تاریخ شهربابک می‌گوید که این مسجد در زمان صفویه ساخته شده است. صحن مسجد، نقشهای چهارگوش دارد. آجرکاری، گچبری، و مقرنس‌کاری‌های زیبا، از جمله تزئینات به کار رفته در این مسجد است. ورودی حسینیه، در سمت غربی یک کوچه که در گذشته بازار بوده است باز می‌شود. اتاق‌های حسینیه، از خشت ساخته شده و طاق سقف اتاق‌ها را به شکل ضربی اجرا کرده اند.
غار ایوب، زیارتگاهی با روی گشاده
غاری در کوه ایوب، حوالی شهر دهج از توابع شهربابک وجود دارد که از مهم‌ترین دیدنی های شهربابک است. این غار از اول بهار تا پایان تابستان، میزبان مردمی است که برای تفریح و زیارت به سمت آن می‌آیند. کوه ایوب، با حدود ۳۰۰۰ هزار متر ارتفاع، و جنس سنگ‌های آذرین در جنوب‌شرقی دهج قرار دارد. دیواره‌های این غار به خاطر شدت فرسایش باد و ماسه بر سنگ داسیت، به حالت لانه زنبوری درآورده است.
دهانه بزرگ آذرین غار، که به «خمیازه تاریخ» معروف است، در نیمه‌های کوه و ارتفاعی بالا واقع شده است. این دهانه، بزرگترین دهانه آذرین غارهای ایران است. آبشاری باریک که از سقف جاری است، با آبی گوارا که به یک حوض می‌رسد، در دل غار قرار دارد. کمی بالاتر، حوض آرزوهاست. جایگاه همواری که در میان آن چاله کوچکی وجود دارد. طبق یک روایت که اگر کسی با یک آرزو سنگی را به داخل آن پرتاب کند و سنگ بعد از برخورد به سنگ چاله به بیرون پرت شود، آرزویش برآورده خواهدشد. در سمت دیگر غار، در دل یک دیوار نازک غار، سوراخ حرام حلال قرار دارد. مردم محلی معتقد بودند که اگر شخصی حلال زاده باشد، می‌تواند به صورت خوابیده از این سوراخ عبور کند. منزل‌گاه نیز جایگاهی برای استراحت و اتراق زائران غار است. ۱۵۰ متر بعد، زیارتگاه غار ایوب است. یک اعتقاد قدیمی، بر این باور است که جای پای باقی مانده در میانه غار، متعلق به حضرت ایوب است. برای رسیدن غار ایوب در جاده اصلی تهران-بندرعباس یک دوراهی به نام جوزم قرار دارد که بعد از ۳۵ کیلومتر به غار می‌رسد. از سمت یزد ادامه مطلب...
دریاچه گهر ، فیروزه‌ای در دامان اشترانکوه
دریاچه‌ای که آسمان را در خود جای داده است، در دامنه رشته‌کوه‌های زاگرس، دریاچه‌ای شفاف است که اگر بر ساحل ماسه‌ای آن بایستید، میتوانید بستر دریاچه را ببینید. به خاطر زلال بودن آب دریاچه است که تصویر آسمان آبی دورود، بر آن نقش بسته است. به دریاچه گهر سفر کنید تا بدانید چرا به آن «نگین اشترانکوه» هم می‌گویند. خوش اقبالی با اشترانکوه همراه بوده است که با یک زمین لرزه، بستر این دریاچه در آن تشکیل شده است. برای آشنایی بیشتر با طبیعت این منطقه با مجله گردشگری همراه باشید تا به سفر کنیم.
دریاچه گهر کجاست؟
این نگین اشترانکوه، در ۳۵ کیلومتری جنوب شرق دورود و ۱۲۱ کیلومتری خرم‌آباد، مرکز استان لرستان قرار دارد. این دریاچه، دارای دو بخش گهر بزرگ و گهر کوچک است و ارتفاع آن ۲۳۵۰ متر بالاتر از سطح دریاست.
مساحت سطح آبی دریاچه گهر بزرگ، حدود ۱۰۰ هکتار است. عمق آن در بخش‌های مختلف بین ۴ تا ۲۸ متر تغییر می‌کند. این منطقه در سال بین ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلیمتر بارش دارد که بیشتر آن برف است. اگر در زمستانی پر برف به آنجا بروید، دریاچه‌ای یخ‌زده را می‌بینید که مناظری بدیع آن را در آغوش گرفته‌اند. بستر این دریاچه سنگی است و آب آن از رودخانه تاپله تامین می‌شود. به‌علاوه در خروجی دریاچه چشمه‌های زیرزمینی هم در این دریاچه وجود دارند که حجم خروج آب از دریاچه را افزایش می‌دهند.
۲ کیلومتر بعد، گهر کوچک با آبی شفاف و بستری باتلاقی شکل گرفته است که ۵ هکتار مساحت دارد. میتوانید شنای انواع ماهی ساکن دریاچه را در آن تماشا کنید.
دریاچه‌ای شیرین، میان یک کوهستان
دریاچه گهر ، یکی از مهم‌ترین دریاچه‌های آب شیرین در ایران است. این دریاچه، زیست بوم انواع مهم گونه‌های گیاهی و جانوری است. بلوط، بادام، گلابی و پسته وحشی، گردو، انجیر و زالزالک از جمله گونه‌های آشنا برای شما خواهد بود. گل‌های شقایق، لاله واژگون، زنبق، تاج خروسی و اختر، همراه قدم‌های شما اطراف دریاچه‌اند.
دریاچه گهر در منطقه حفاظت شده اشترانکوه قرار دارد. این منطقه زیستگاه جانوران وحشی بسیاری از جمله خرس قهوه‌ای، کفتار، روباه، بز، قوچ، آهو، پلنگ، گرگ، و خرگوش است. پرنده‌هایی مثل کبک، شاهین، عقاب، زرد پره‌سرسیاه، سار، دم‌جنبانک ابلق، سهره پیشانی‌سرخ، سهره طلایی نیز در این منطقه زندگی می‌کنند. اگر کمی خوش‌شانس باشید، شاید بعضی از آن‌ها از فاصله‌ای مطمئن ببینید. در این منطقه، پلنگ ایرانی نادر هم دیده شده است. به یاد داشته باشید که شکار این حیوانات نه‌تنها آسیبی جدی به محیط زیست است، بلکه غیرقانونی نیز هست.
به‌علاوه بستر دریاچه، محل زیست آبزیانی مانند ماهی قزل آلای رنگین کمان و خال قرمز، لاک پشت، قورباغه و … است. خبر خوب این که ماهی‌گیری با قلاب با اخذ مجوز، ممکن است. در فصل ماهی‌گیری اگر کمی مهارت و شانس با شما همراه باشد، میتوانید ۳ قزل‌آلا را مهمان سفره‌تان کنید.
چطور به دریاچه گهر برویم؟
دو مسیر مختلف از دورود و الیگودرز برای رسیدن به دریاچه وجود دارد. اما آخر همین بخش، یکی را به شما پیشنهاد می‌کنیم و امیدواریم شما هم قبول کنید.
اول، مسیر دورود. چند راه مختلف دارید که خود را به شهرستان دورود، در ۸۵ کیلومتری خرم‌آباد برسانید. ماشین‌شخصی پیش‌پا افتاده ترین انتخاب شماست. اما بد نیست بدانید دورود یک ایستگاه قطار هم دارد. اگر از تهران سفر می‌کنید، بلیط آن را میتوانید از راه‌آهن جنوب تهران تهیه کنید.
بعد از رسیدن به دورود، باید روستاهای درب‌آستانه، و شاه‌پیرولی
ارگ طبس ، کهن دژ نفوذ ناپذیری که سر از آوار بیرون می‌آورد
ارگ طبس، در دل شهر تاریخی در خراسان جنوبی، روزی مرکز زندگی مردمی بوده است که در دل حصارهای نفوذ ناپذیرش، از شر دشمنان ایمن بوده‌اند. قدمت ارگ طبس انقدر زیاد است که حتی در منابع تاریخی هم با نام ارگ کهن یا کهن دژ معرفی شده است. بعضی قدمت ارگ طبس را به پیش از اسلام نسبت می‌دهند و حکایت‌های زیادی هم درباره این ارگ بزرگ و تاریخی در کتب معتبر تاریخی موجود است. ارگ طبس از همان جاهایی است که با گشت و گذار در آن سفری در زمان را تجربه می‌کنید. پس با مجله گردشگری همراه باشید تا با ارگ طبس یا کهن دژ بیشتر آشنا شوید:
ارگ طبس در دل تاریخ
ارگ طبس قدمتی بیش از هزار سال دارد. در کتب قدیمی تاریخی مثل نزهه القلوب، روضه الصفا، تاریخ کرمان، سفرنامه ناصر خسرو و فتوح البلدان، که متعلق به سال سوم هجری است، از حصار و قلعه طبس یاد شده است. اینکه چه کسی در ابتدا این ارگ کهن را ساخته است یا ارگ طبس در ابتدا دقیقا به چه شکل بوده است قابل تشخیص نیست. حاکمان تا اواخر دوره قاجار در ارگ طبس اقامت داشته‌اند و تازه از اواخر این دوره است که ارگ کهن متروکه شده است.
همین قدمت و استفاده مداوم از این بنا باعث شده است ارگ طبس مدام در حال مرمت و بازسازی باشد و تنها بخش اصیلی که می‌توان مطمئن بود از زمان ساخت اولیه ارگ به همین شکل ثابت بوده است حصار ارگ است. باقی قسمت‌های ارگ طبس، مخصوصا قسمت‌های داخلی، بارها در دوران‌های مختلف تغییر کرده و الآن دارای معماری دوره قاجار است. یکی از این بازسازی ها در سال ۱۲۱۶ به دست میر حسن خان صورت گرفته است. او ارگ را با ساخت ۶ برج جدید از جمله برج نادر میرزا توسعه داده است. این برج زمانی محبس زندانی میر حسن خان، نادر میرزا، از شاهزادگان زند بوده است. بار دیگری که ارگ طبس مرمت و بازسازی شده است، در سال ۱۲۹۲ هجری قمری، در زمان حکومت عماد‌الملک، بوده است.
زلزله و ویرانی
با وجود همه این بازسازی‌ها، که به پا برجا ماندن ارگ بسیار کمک کرده است، تا قبل از زلزله سال ۵۷ ارگ بسیار تماشایی بود و برج‌ها و باقی قسمت‌های درونی‌اش هنوز قابل تشخیص بودند. اما بعد از زلزله، بخش‌های اصلی آوار شد. در سال ۱۳۷۸ عملیات آواربرداری از ارگ طبس انجام شد و در سال‌های اخیر هم عملیات مرمت این بنای تاریخی مهم از سر گرفته شده است. در عملیات بازسازی این بنا، سعی می‌شود از مصالحی استفاده کنند که بخش‌های اصلی و تخریب‌نشده از بخش‌های بازسازی‌شده قابل تشخیص باشد.
بخش‌های مختلف ارگ طبس
اما شاید برایتان جالب باشد بدانید ارگ در زمان رونقش از چه قسمت‌هایی برخوردار بود. ارگ دارای ۵ منزل به سبک خانه‌های قدیمی این منطقه بود. در این خانه‌ها اتاق‌ها در وسط با دو ایوان شمالی و جنوبی احاطه می‌شدند. هر خانه دارای یک حیاط بزرگ بود که در گوشه‌ای از آن مطبخ و اجاق به چشم می‌خورد و در وسط آن حوض آبی بود که برای مصارف بهداشتی از آب آن استفاده می‌کردند و آب این حوض نیز از قنات تامین می‌شد.
بخش دیگر خانه‌ها سرداب یا زیرزمین بود که هنوز هم بقایای آن را می‌توان به خوبی مشاهده کرد. از بخش‌های دیگر ارگ می‌توان به مسجد، حسینیه، حمام و دیگر مکا‌ن‌های عمومی اشاره کرد. این بنا یک آب انبار بزرگ در قسمت شمال شرق خود نیز داشته است که در فهرست آثار ملی ثبت شده است. همین طور می‌گویند زمانی در ارگ طبس راه‌هایی زیرزمینی